Check voor uw bezoek aan Adrz welke afspraken wij hebben met uw zorgverzekeraar.

Adrz
Adrz
Home Folders Afasie (taalstoornis)
Naar overzicht

Afasie (taalstoornis)

Logopedie

Deze folder geeft u meer informatie over afasie. Het is goed u te realiseren dat de situatie voor u persoonlijk anders kan zijn dan beschreven.

Wat is afasie?

Afasie is een taalstoornis door niet-aangeboren hersenletsel. Bijvoorbeeld door een beroerte (herseninfarct of hersenbloeding), ongeluk, of hersentumor. Afasie ontstaat meestal bij schade in de linker hersenhelft, daar zit het gebied voor taal. Mensen met afasie kunnen problemen hebben met spreken, begrijpen, lezen of schrijven. Afasie is bij iedereen anders.

Belangrijk: afasie betekent niet dat iemand zijn verstand kwijt is. Het is alleen moeilijk geworden om taal te gebruiken en te communiceren. Dit is vaak erg frustrerend.

Kenmerken

De ernst en soorten klachten kunnen verschillen. Dit is afhankelijk van de locatie en het soort hersenletsel. Mogelijke problemen zijn:

  • Moeite met taal gebruiken:
    • Zoeken naar woorden, lang moeten nadenken.
    • Klanken verwisselen (voorbeeld: tiffel in plaats van tafel).
    • Betekenis verwisselen (mes in plaats van vork).
    • Niet-bestaande woorden gebruiken (“De tibel, die was toen helemaal flant.”).
    • Blijven hangen op een woord of een deel van een zin (“Dat is maandag, maandag, maandag, woensdag.”).
    • Steeds dezelfde onbegrijpelijke klankenreeks herhalen (“Popopo popo”).
    • Moeite hebben met ja of nee correct gebruiken: Ja zeggen, maar nee bedoelen.
    • Moeite met zinnen vormen.
    • Moeite met schrijven. Letters verwisselen of toevoegen.
  • Moeite met taal begrijpen:
    • Niet goed begrijpen wat iemand zegt.
    • Moeite met lezen.
    • Fouten in de eigen spraak niet opmerken.
    • Moeite met verwerken van veel informatie.
    • Moeite hebben om een gesprek te volgen (in een drukke omgeving).

Behandeling

Bijna altijd is er na het ontstaan van afasie enig spontaan herstel. Sommige mensen herstellen gedeeltelijk of goed, anderen blijven veel moeite met taal houden. Afasietherapie kan helpen om te herstellen.

In het ziekenhuis onderzoekt een logopedist welke problemen u heeft met spreken, begrijpen, lezen of schrijven. Na het taalonderzoek wordt zo snel mogelijk gestart met therapie. Oefenen is belangrijk en geeft kans op verbetering. Ook geeft de logopedist u en uw familie advies over hoe u zo goed mogelijk met elkaar kan communiceren. Vaak is na ontslag nog verdere afasietherapie nodig. Therapie vindt vaak plaats in een revalidatiecentrum, verpleeghuis een logopediepraktijk of indien nodig bij u thuis. De logopedist van het ziekenhuis informeert u over logopedisten bij u in de buurt.

Omgaan met afasie

Wat kunt u zelf doen

  • Omschrijf het woord wat u wilt zeggen (waarvoor gebruikt u het, hoe ziet het eruit).
  • Gebruik een ander woord/synoniem.
  • Gebruik gebaren, wijs aan of maak een tekening.
  • Schrijf het belangrijkste woord op.
  • Gebruik een communicatiehulpmiddel (aanwijsboek of app, via uw logopedist).
  • Neem de tijd, soms lukt het tóch na even proberen.
  • Wees niet bang om fouten te maken. Uw boodschap overbrengen is belangrijker dan de juiste woorden zeggen.

Advies voor uw gesprekspartner

  • Zorg voor een rustige omgeving.
  • Geef de persoon met afasie de tijd. Bespreek of u mag aanvullen om te helpen.
  • Spreek rustig, gebruik korte zinnen.
  • Spring niet van het ene naar het andere onderwerp. Sluit het onderwerp eerst af en vertel dat u over iets anders begint.
  • Benadruk uw belangrijkste woorden. Schrijf steekwoorden op
  • Stel een ja/nee-vraag of keuzevraag. Schrijf ja/nee of de keuzes op, zodat de persoon kan aanwijzen.
  • Stel één vraag tegelijk. Begin groot en maak het steeds specifieker (‘Gaat het over het ziekenhuis? Gaat het om iets in deze kamer?’).
  • Gebruik visuele ondersteuning: wijs iets aan, maak een gebaar, gebruik een tekening of foto’s
  • Probeer duidelijk te krijgen over wie het gaat, wat er gebeurt en waar dit zich afspeelde.
  • Herhaal wat u hebt begrepen.
  • Soms lukt het niet. Geef dit eerlijk aan en spreek af het later opnieuw te proberen.

Wat kunt u nog meer doen (voor familie)

Vaak vraagt familie wat zij nog meer kunnen doen om te helpen. Het belangrijkste is dat u blijft proberen om met elkaar te communiceren, met alle communicatiemogelijkheden die u heeft (spreken, schrijven, gebaren, tekenen, aanwijzen, mimiek, afbeeldingen, voorwerpen etc.). Het overbrengen van de boodschap staat centraal. Hieronder zijn een aantal suggesties voor oefeningen:

Oefenen met spreken

  • Tel samen tot drie of verder als het lukt. Maak het moeilijker door terug te tellen.
  • Zeg samen de dagen van de week of maanden van het jaar op.
  • Opzeggen van korte bekende teksten (spreekwoorden, gebeden, liedjes).
  • Stimuleer taal binnen een logische context. Bijvoorbeeld bij afscheid nemen nadrukkelijk “Dag!” zeggen en zwaaien.
  • Wanneer het lukt om woorden te zeggen: probeer zoveel mogelijk in de omgeving te benoemen. Geef als hulp de eerste klank of lettergreep, of geef een aanvulzin. Bijvoorbeeld: “Je kunt erop zitten, het is een st…”.
  • Bespreek dagelijkse zaken en activiteiten. Laat bijvoorbeeld de krant zien (liefst grote koppen, foto’s), of kijk samen naar het nieuws. Bespreek foto’s van familie, hobby’s, zaken die de persoon interesseren. Neem deze mee of maak een fotomapje. Schrijf erbij wie of wat het is. Alles geeft aanknopingspunten voor communicatie.

Oefenen met begrijpen

  • Stel korte ja/nee vragen over dingen in de omgeving. Voorbeeld: ‘Is dit mijn duim? Is dit een bed? Ben ik…?’.
  • Stel korte ja/nee vragen over dingen buiten de omgeving. Voorbeeld: ‘Is gras groen? Is het nu nacht? Is een auto een dier? Is een muis klein?’.
  • Gebruik bij bovenstaande oefeningen eventueel een aanwijsboek of persoonlijke foto’s.

Meer informatie

Hieronder vindt u verschillende aanvullende informatiebronnen en hulpmiddelen. Voor vragen kunt u altijd bij de logopedist terecht.

Contact

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen of ontstaan er na de behandeling onverhoopt problemen waarover u zich zorgen maakt, dan kunt u bellen naar Logopedie via 088 125 43 76 of stuur een e-mail naar logopedie@adrz.nl.

Als u de afdeling niet kunt bereiken, kunt u bellen naar de Receptie van Adrz via 088 125 00 00.

Wilt u een afspraak maken, annuleren of verzetten? Neem dan contact op via het contactformulier. Deze wordt vaak dezelfde werkdag nog in behandeling genomen. U kunt op werkdagen tussen 8.00 uur en 13.00 uur ook telefonisch contact opnemen met de Afspraakcentrale via 088 125 00 00, kies in het keuzemenu voor optie 1.

Meer folders van deze afdeling

Dysfagie - slikproblemen
Dysartrie (spraakstoornis)
Apraxie van de spraak