Voedingsadviezen bij een ileostoma

Wat is een ileostoma?

Een ileostoma is een kunstmatige uitgang op de dunne darm. Deze is aangelegd omdat de dikke darm is verwijderd of (tijdelijk) niet wordt gebruikt.

In de dikke darm vindt gewoonlijk indikking van de ontlasting plaats en worden zout en vocht weer in het lichaam opgenomen. Door het ontbreken van de dikke darm is ontlasting welke via een ileostoma het lichaam verlaat, over het algemeen dun tot brijachtig.

Klachten door zout- en vochttekort

Omdat met de ontlasting veel zout verloren gaat, is het advies om zout verrijkt te eten. Het is naast zout belangrijk om, verdeeld over de dag, ongeveer 2-2,5 liter vocht te drinken. Dit zijn ongeveer 20 kopjes. Bijvoorbeeld in de vorm van koffie, thee, melk, (mineraal-) water, maar ook soep, yoghurt of vla bevatten vocht. Aan de hand van uw urineproductie kunt u controleren of u voldoende vocht gebruikt. Uw urineproductie moet tenminste één liter per 24 uur zijn. Onderstaande klachten kunnen wijzen op een zout en/of vochttekort.

Zoutbehoefte en ongewenste gewichtstoename

Om het verlies van zout met de ontlasting aan te vullen wordt u geadviseerd extra zout te gebruiken. Keukenzout (natriumchloride, afgekort NaCl), kunt u ruim over uw voeding strooien. Ook andere producten kunnen u helpen het zouttekort te voorkomen. Een aantal zoutrijke producten bevatten echter ook veel calorieën. Gebruik deze producten bij ongewenste gewichtstoename met mate. Extreme schommelingen in het gewicht kunnen op den duur problemen geven met het ileostoma en de verzorging ervan. Door ongewenste gewichtstoename kan bijvoorbeeld lekkage en daardoor huidirritatie ontstaan.

Indien u (volledige) sondevoeding gebruikt is het goed om te weten dat sondevoeding weinig zout bevat. Voor een royale inname van zout zal het nodig zijn om dit via de sonde of sondevoeding toe te dienen. De diëtist zal u een advies geven, afgestemd op uw situatie

Zout en calorieën

Veel zout, weinig calorieën

Producten die veel zout en weinig calorieën leveren, zijn:

• Keukenzout
• Aromat
• Ketjap, zoet en zuur
• Maggi
• Tomatenketchup
• Curry
• Rookvlees
• Rauwe ham
• 20 + en 30+(smeer)kaas
• Groentesap/tomatensap
• Bouillon
• Heldere soep
• Olijven

Veel zout, veel calorieën

Producten die veel zout en veel calorieën leveren, zijn:

• Bacon
• Cervelaatworst
• Salami
• Ontbijtspek
• 48+ (smeer)kaas
• Rookworst
• Chips en zoutjes
• Haring

Drop is geen goede zoutleverancier. In drop wordt namelijk vooral gebruik gemaakt van salmiakzout (ammoniumchloride). Uiteindelijk zit er toch enigszins natrium in, maar in uw geval is dit niet voldoende. Ga nooit over op een natriumbeperkt (zoutbeperkt) dieet zonder overleg met uw specialist en/of diëtist.

Eet rustig en kauw goed

Om eventuele verstopping van de stoma te voorkomen is het belangrijk om rustig te eten, het voedsel goed fijn te snijden en goed te kauwen. Sommige voedingsmiddelen kunnen verstopping van de stoma veroorzaken. Wees daarom voorzichtig met de volgende producten:

• Asperges
• Bleekselderij
• Champignons
• Maïs
• Zuurkool
• Grove rauwkost, zoals knolselderij en wortel
• Noten en pinda’s
• Taai en draderig vlees
• Citrusfruit
• Verse ananas
• Gedroogde vruchten, zoals dadels, vijgen, pruimen
• Kokosproducten, popcorn en amandelspijs

Eet en drink regelmatig

Verdeel de voeding over meerdere kleine maaltijden per dag en sla geen maaltijden over. Het is raadzaam om het drinken goed te spreiden over de dag en niet te drinken tijdens het eten. Neem geen grote hoeveelheden vocht in korte tijd. Wanneer de ontlasting te dun is, kan drinkvocht met een vezel- of zetmeelrijk product worden gecombineerd. Bijvoorbeeld een cracker met hartig beleg of een zoute biscuit. Een grote maaltijd vlak voor het slapen gaan kan ’s nachts de ontlasting bevorderen en de nachtrust eventueel verstoren.

Gas- en geurvorming

Gas- en geurvorming zijn niet helemaal te voorkomen. Het is een normaal gevolg van de spijsvertering. Het gebruik van de hieronder vermelde producten hoeft u niet te vermijden, maar houdt er rekening mee dat het mogelijk is dat gasvorming, geurvorming en/of verkleuring optreedt. De mate waarin dit gebeurt kan per persoon verschillen.

Gasvorming

Een aantal producten kan gasvorming veroorzaken. Dit zijn:

• Koolsoorten, zoals rode kool, witte kool, savooienkool
• Spruiten
• Prei
• Uien en knoflook
• Paprika
• Peulvruchten
• Koolzuurhoudende dranken en bier

De lucht die vaak ongemerkt tijdens het eten wordt ingeslikt komt voor een deel in het stomazakje terecht. Het is van belang om rustig te eten, zodat er minder kans is op het inslikken van lucht. Ook bij het kauwen van kauwgom en bij het roken wordt vaak ongemerkt lucht ingeslikt.

Geurvorming

Er zijn ook producten die extra geurvorming kunnen veroorzaken, zoals:

• Koolsoorten, vooral als ze lang gekookt zijn
• Prei
• Uien en knoflook
• Peulvruchten
• Vis
• Eieren
• Vitamine B tabletten

Verkleuring

Verkleuring van de ontlasting kan met name veroorzaakt worden door:

• Spinazie
• Bieten
• IJzerpreparaten

Bijzondere situaties

Bij diarree, braken, hevige transpiratie, koorts of warm weer treedt extra vocht -en zoutverlies op. Bovendien kan er sprake zijn van eetlustvermindering, waardoor de inname van vocht en zout minder is. Een extra vocht- en zoutaanvulling is dan noodzakelijk. Naast uw gebruikelijke voeding kan Oral Rehydration Salts (O.R.S.) een goede aanvulling zijn. Informatie hierover kunt u krijgen bij uw specialist en of diëtist.

Buitenland

Wanneer u in tropische of subtropische landen verblijft, heeft u te maken met hogere temperaturen en met ander hygiënische omstandigheden. Hierdoor is het gevaar van diarree aanwezig. Neem geen risico, gebruik geen:

• Ongekookt leidingwater
• IJs en ijsblokjes
• Rauw vlees en rauwe vis
• Rauwe groenten
• Ongeschild fruit

Zorg bovendien dat u altijd de volgende producten bij u hebt:

• Bouillon- of zouttabletten
• Oral Rehydration Salts (O.R.S.)
• Biscuits of crackers

Handig adres

Voedingscentrum
Postbus 85700
2508 CK Den Haag
Voedingscentrum.nl

Contact