PEC-sonde verzorgen

In de eerste week

Het is belangrijk dat de buikwand en de dikke darmwand in de eerste week goed tegen elkaar gehouden worden, zodat er een stevige doorgang (fistel) gevormd kan worden. Daarom zit de uitwendige plaat (fixatieplaat) enigszins strak tegen de buikwand aan. Zie onderstaande afbeeldingen. De PEC-sonde moet zeven tot tien dagen zo blijven zitten. Beweeg de PEC-sonde zo min mogelijk. Let op: bij lachen, niezen hoesten kan de fixatieplaat iets verschuiven, controleer soms of de fixatieplaat op zijn plaats blijft zitten. Zet een streepje met een watervaste stift net boven de fixatieplaat zodat u weet of de fixatieplaat op zijn plaats blijft/zit. Soms zitten er naast de fistelopening nog steunhechtingen. Het is normaal dat de hechtingen een wat ‘trekkerig’ gevoel geven. De hechtingen moeten tussen zeven tot tien dagen verwijderd worden.

(Bron: Fresenius)

Verzorg de insteekopening dagelijks volgens de onderstaande instructies:

• Was eerst uw handen met water en zeep en droog uw handen goed af met een schone handdoek.
• Verwijder het splitgaasje en controleer de insteekopening op roodheid, zwelling en drukplekken.
• Maak met een vochtig gemaakt gaasje voorzichtig de insteekopening en de fixatieplaat schoon en droog hierna de huid, de fixatieplaat en de PEC-sonde goed af met een schoon gaas.
• Plaats tussen de fixatieplaat en de buikwand een schoon splitgaasje. Zorg dat de fixatieplaat op zijn plaats blijft zitten. Plak de sonde vast op de buik met een pleister.
• Indien er veel vocht uit de insteekopening komt, maakt u de insteekopening vaker per dag schoon met een vochtig gemaakt gaasje en droog daarna de huid, sonde en fixatieplaat goed.
• Als er na twee dagen geen vocht meer uit de insteekopening van de PEC-sonde komt, mag u weer douchen. U mag pas na tien dagen weer zwemmen of in bad.
• Indien nodig mag u viermaal daags 1000 mgr. Paracetamol gebruiken tegen de pijn.
• Laat de klem, die op de PEC-sonde zit zoveel mogelijk open. Zet de klem alleen dicht voor het aansluiten van het laxeermiddelen zodat er geen lekkage is. Zo blijft de PEC-sonde langer in goede conditie en gaat zo jaren mee.
• Indien er hechtingen rondom de PEC-sonde geplaatst zijn, mag er pas gedompeld en gedraaid worden nadat de hechtingen verwijderd zijn.
• U krijgt een recept voor antibioticakuur mee voor vijf dagen na de PEC-plaatsing. Het kan zijn dat de kuur verlengd moet worden als de wond gaat ontsteken. Neem dan contact op met uw arts.

De algemene PEC-zorg na de eerste week

Deze bestaat uit drie stappen.

1. Het reinigen van de PEC-sonde en de huid rondom de insteekopening.
2. Het reinigen van de ENFIT-aansluiting.
3. Het toedienen van laxeermiddel en doorspuiten via de PEC-sonde.

Stap 1: reinigen van de PEC-sonde en de huid rondom de insteekopening.

Zorg dat alle spullen binnen handbereik zijn.

Was altijd uw handen met water en zeep. Droog de handen hierna goed af met een schone handdoek, voordat u handelingen met de PEC-sonde doet.

• Sluit de klem op de slang en open de fixatieplaat (afbeelding 1).
• Maak de PEC-sonde los en haal hem uit de fixatieplaat (afbeelding 2).
• Schuif de fixatieplaat naar boven (zie afbeelding 3).
  Inspecteer de huid rondom de insteekopening op irritatie, roodheid, zwelling en drukplekken.
  Maak de huid en beide kanten van de fixatieplaat schoon met een vochtig gaas en daarna goed drogen met een schone handdoek. Gebruik geen föhn.
  De PEC-sonde tussen duim en wijsvinger vastpakken en duw de PEC-sonde 3 à 4 cm naar binnen. Dit heet dompelen. In het begin kan dompelen gevoelig zijn, maak de PEC-sonde vochtig met water.
  Trek daarna licht aan de PEC-sonde totdat er weerstand wordt gevoeld. De interne fixatieplaat ligt dan tegen de darmwand aan. Droog de PEC-sonde, huid en fixatieplaat goed.
• Plaats de fixatieplaat terug in de originele positie. Laat ter dikte van een euromunt ruimte tussen de fixatieplaat en de buikwand (afbeelding 4).
• Bevestig de PEC-sonde weer in de fixatieplaat zie afb. 4 en sluit de fixatieplaat (zie afbeelding 5). Ter controle moet de markeerstreep net boven de fixatieplaat zichtbaar zijn.
  Fixeer de sonde zo dat er geen knikken in komen.
  Bij veel transpireren of bij vocht uit de insteekopening; plaats een splitgaas tussen de fixatieplaat en de buikhuid.
  Gebruik zalven: kortdurend en alleen op advies van een deskundige.
  Producten waarin polyvidon/jodium bevatten moeten vermeden want deze kunnen de PEC-sonde beschadigen.

Het reinigen van de ENFIT-aansluiting

Een tot twee keer per week reinigen met water met behulp van een tandenrager/wattenstaaf.

Het toedienen van laxeermiddel en doorspuiten via de PEC-sonde.

• Laxeermiddelen dienen opgelost te zijn in water.
• Spoel voor en na het laxeermiddel de PEC-sonde door met 20 à 40 ml. lauwwarm water.
• Bij geen gebruik van de PEC-sonde; 1x daags doorspuiten met 20 à 40 ml lauwwarm water.
• Opbouwschema voor het laxeren krijgt u mee bij ontslag.

Bevestigen van een nieuwe ENFIT-aansluiting(connector)

• Bevestig de fixatieplaat en sluit de eventueel geplaatste klem.Bevestig de bevestigingsschroef met de externe witte ring op de sonde – het witte gedeelte dat naast de fixatieplaat zit (zie 1 en 2).
• Druk de pin van de ENFIT-connector in de sonde. Schroef de bevestigingsschroef en de ENFIT-connector vast terwijl u de ENFIT-connector vasthoudt. Draai enkel aan de bevestigingsschroef (zie 3 en 4).
• De witte ring mag na het vastschroeven verwijderd worden (zie 5). (Bron; Fresenius)

Mogelijke complicaties of problemen

Hieronder vindt u een aantal tips en aandachtspunten, die u zelf kunt doen.

Bij een gezwollen, rode, geïrriteerde huid of drukplekken

• Indien de fixatieplaat te strak zit, kunt u hem iets losser maken.
• Maak de huid rondom insteekopening een paar keer per dag schoon met water.
• Bij transpiratie of vochtafscheiding; plaats een splitgaasje tussen de fixatieplaat en de huid. Probeer de huid zo veel mogelijk aan de buitenlucht te drogen. Ga bijvoorbeeld een keer met ontblote buik in de zon zitten of thuis ’s avonds op de bank voor de tv.
• Gebruik eventueel een dun laagje zinkzalf of sudocreme rondom de insteekopening.

Bij ontstaan van wild vlees (trosje of een bolletje weefsel rond de insteekopening)

Sommige mensen hebben sneller een neiging tot vorming van wild vlees. Zorg dat de huid goed droog blijft en het fixatieplaatje dicht tegen de buikwand aanzit want vocht en darmsappen kunnen een rol spelen bij ontstaan van wild vlees.

Bij lekkage van vocht langs de sonde

Controleer of de PEC-sonde op de juiste wijze gefixeerd is want door hoesten, niezen kan het fixeerplaatje iets verschuiven. Er moet ter dikte van een euromunt tussen de fixatieplaat en de buikwand zijn. Bescherm de huid met een dun laagje zinkzalf of sudocreme.

Buried bumper

Dagelijks dompelen voorkomt dat de PEC-sonde vastgroeit in het darmslijmvlies (Buried bumper). U merkt dit doordat het spoel-/laxeermiddel slecht toe te dienen is en dat PEC-sonde niet meer gedompeld kan worden. Ondanks de PEC-sonde vooraf nat is gemaakt met water

PEC-sonde is verstopt

Als de PEC-sonde verstopt is, spuit de PEC-sonde door met een 10 ml ENFIT-spuit gevuld met lucht. Bij geen resultaat, kunt u de PEC-sonde met behulp van een 10 ml. spuit gevuld met lauwwarm water proberen door te spoelen. Gebruik hierbij geen kracht, ook geen kleinere spuit dan 10 ml en ook geen voerdraad of een scherp voorwerp want u kunt de PEC-sonde beschadigen.

PEC-sonde is eruit uitgevallen.

Als de PEC-sonde binnen vier weken na PEC-plaatsing eruit is gevallen: neem dan direct contact op met de(dienstdoende) MDL-arts. Plaats in ieder geval de uitgevallen PEC-sonde of reserve katheter niet zelf terug want er bestaat de kans dat het fistelkanaal zich nog niet gevormd heeft. Als de PEC-sonde na vier weken van de PEC-plaatsing eruit is gevallen: probeer de reserve (blaas)katheter terug in de fistelopening te plaatsen en plak hem goed vast met behulp van een pleister. Dien geen laxeer-/spoelmiddel meer toe via de teruggeplaatste katheter.

Pijn

De eerste twee weken kunnen tegen vallen in verband met pijn: bedenk dat de sonde door de spieren van de buikwand is geprikt. Sommige patiënten ervaren hiervan last bij hun dagelijkse bezigheden. Deze klachten zijn met een goede pijnbestrijding te behandelen bijvoorbeeld een combinatie Paracetamol met Diclofenac/ Naproxen. Pijnklachten gaan na enkele weken over.

Verwijderen van de PEC-sonde

De PEC-sonde mag niet binnen vier weken na de PEC-plaatsing verwijderd worden omdat het fistelkanaal zich dan nog niet voldoende gevormd heeft. Er kan dan nog een open verbinding met de buikholte zijn. Na die vier weken kan eventueel de PEC-sonde veilig verwijderd worden door een deskundige.

Wanneer contact opnemen

• Bij verstopte of niet te dompelen PEC-sonde.
• Als ondanks de genomen maatregelen de klachten niet verminderen zoals blijvende lekkage, pijn, geïrriteerde rode huid of ontstoken fistel.
• PEC-sonde na vier weken plaatsing eruit is gevallen en het lukt nog om de PEC-sonde of de reserve katheter erin te plaatsen. Mocht dit in de avond gebeuren, neem dan de volgende dag contact op.

Dringende gevallen zijn:

• Bij koorts en toenemende buikpijn wat verergert bij aanraken, hoesten of bewegen. Zeker als dit binnen tien dagen van de PEC-plaatsing is.
• Als de insteekopening ondanks de antibioticakuur na vijf dagen van de PEC-plaatsing er ontstoken uitziet. Soms moet dan de antibioticakuur verlengd worden.
• Als de PEC-sonde eruit is gevallen of geluxeerd binnen vier weken van de PEC-plaatsing.
• Als de PEC-sonde eruit is gevallen en het lukt niet om hem terug te plaatsen.

Extra informatie

In de Apple of Android store kunt u gratis een PEG-app instaleren. In deze app kunt u waardevolle informatie vinden.

Contact

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen of ontstaan er na de behandeling onverhoopt problemen waarover u zich zorgen maakt, dan kunt u bellen naar de Scopie Behandel afdeling via 088 125 52 50. Bij vragen over de PEC-sonde zorg, kunt u de MDL-verpleegkundige e-mailen via mdl.verpleegkundigen@adrz.nl of bellen naar 088 125 44 95 tussen 8.30 en 17.00 uur. Als de PEC-sonde geplaatst is voor het spoelen(laxeren) van de darmen dan kunt u met uw vragen terecht bij de continentieverpleegkundige via continentiezorg@adrz.nl of poli urologie 088 125 65 05 tussen 8.30-12.00 uur en 14.00-16.30 uur. B

Als u de afdeling niet kunt bereiken, kunt u bellen naar de Receptie van Adrz via 088 125 00 00.

Wilt u een afspraak maken, annuleren of verzetten? Neem dan contact op via het contactformulier. Deze wordt vaak dezelfde werkdag nog in behandeling genomen. U kunt op werkdagen tussen 8.00 uur en 13.00 uur ook telefonisch contact opnemen met de Afspraakcentrale via 088 125 00 00, kies in het keuzemenu voor optie 1.