Astma is een chronische ontsteking van de lagere luchtwegen. De longen reageren gevoelig op prikkels waardoor de slijmvliezen in neus, keel en longen opzwellen en meer slijm aanmaken. De spiertjes om de luchtwegen verkrampen en maken de luchtweg nauwer.
Blijvend ontstoken
Bij astma zijn de luchtwegen blijvend ontstoken. Dit geeft een kortademig tot een heel erg benauwd gevoel, soms gepaard gaand met erg hoesten of een ‘piepende’ ademhaling. Astma kan op elke leeftijd ontstaan, maar begint vaak al op kinderleeftijd. Mensen met astma kunnen ook korte of langere tijd weinig tot geen klachten hebben.
Soorten astma
Allergisch astma
Veel mensen met astma zijn allergisch voor bijv. pollen, huisstofmijt of huisdieren. Maar ook voor bepaalde voedingsmiddelen kan er een allergie zijn. Bij het inademen van die prikkels wordt er door het lichaam histamine aangemaakt. Vervolgens kan er een astma aanval optreden. De ernst en mate van reactie kunnen verschillend zijn en per seizoen verschillen.
Niet-allergisch astma
Ook prikkels als rooklucht, parfum, mist of koude lucht kunnen klachten van kortademigheid tot benauwdheid geven, zelfs tot een astma aanval leiden.
Inspanningsastma
De benauwdheid treed op bij (zware) inspanning als sporten. Emoties en spanning kunnen het erger maken.
Ernstig astma
Deze vorm van astma komt gelukkig minder vaak voor. Er wordt steeds meer onderzoek naar gedaan. Gelukkig zijn er tegenwoordig wel medicijnen die goed kunnen helpen om de astma onder controle te krijgen of de klachten te verminderen.
Beroepsastma
Door het langdurig inademen van bepaalde stoffen kan er astma ontstaan. Dat kan variëren van o.a. verf, (uitlaat)gassen in een fabriek of garage. Maar ook het werken in een koelcel kan de klachten verergeren.
Diagnose
Een longfunctie test (spirometrie) kan de diagnose bevestigen. Ook kan er een inspanningstest en/of een test naar de gevoeligheid (provocatietest) gedaan worden. Een röntgenfoto geeft informatie over toestand van de longen en borstholte. Verder wordt er laboratorium onderzoek gedaan naar het type astma en bijvoorbeeld naar allergie.
Behandeling
Astma is niet te genezen maar er zijn verschillende behandelingen. De voornaamste is om prikkels zoveel mogelijk te vermijden, niet roken, voldoende bewegen, gezond gewicht en (inhalatie)medicatie gebruiken.
- Prikkels vermijden: onder andere het saneren van de woning, goed ventileren en wassen op 60 graden bij huisstofmijtallergie, (zonne)bril op bij hooikoorts, app pollennieuws raadplegen.
- Niet roken: begeleiding bij het stoppen met roken zo nodig (vraag er naar bij de longverpleegkundige of de huisarts)
- Voldoende bewegen: neem wat vaker de fiets of de trap. Beweeg elke dag minimaal een half uur. Sporten (met iemand anders)
- Gezond gewicht: niet een te zwaar maar ook niet een te laag gewicht. Eet voldoende calcium (zuivel) en vitamine D (vette vis) en zorg voor voldoende eiwitinname(vlees, vis eieren, peulvruchten). Kijk voor meer informatie op: Longfonds.nl.
- Inhalatiemedicatie: er zijn verschillende soorten medicatie: luchtwegverwijders, ontstekingsremmers en antihistaminica.Vaak zijn het “pufjes” die worden geïnhaleerd. Het voordeel hiervan is dat de medicatie meteen in de longen komt.Verder is het van belang dat de medicatie op de juiste wijze en op het goede moment worden ingenomen.De apotheek, maar in het ziekenhuis de longverpleegkundige, geeft de instructie voor het gebruik. De website Inhalatorgebruik.nl heeft protocollen en animatie filmpjes beschikbaar.
Ook ademhalingsoefeningen bij een fysiotherapie of logopediste kunnen helpen om klachten te voorkomen of te verminderen. De griepprik is aan te bevelen voor mensen met astma.