Longontsteking (pneumonie) is een infectie van de longblaasjes en het omringende weefsel. Dit kan in een deel van de long zijn (longkwab), in een gehele long, soms zelfs dubbelzijdig. Een longontsteking kan goed behandeld worden met antibiotica. Wanneer de ziekte niet tijdig herkend wordt, kunnen de longblaasjes zodanig verzwakken dat het aangedane longweefsel geen zuurstof meer kan opnemen. Vóór de ontdekking van penicilline was longontsteking een belangrijke doodsoorzaak.

Indeling longontstekingen

Hoewel er enkele indelingen zijn te maken voor longontstekingen, bijvoorbeeld naar verwekker of ernst, is de in Nederland meest gehanteerde hoofdindeling de plaats waar de longontsteking wordt opgelopen. Er is ofwel sprake van een ‘community-acquired pneumonia’ (in de omgeving opgelopen longontsteking), ofwel van een ‘hospital-acquired pneumonia’ (in het ziekenhuis opgelopen longontsteking). De reden voor deze indeling is het verschil in behandeling.

Oorzaak

Er zijn honderden micro-organismen die een longontsteking kunnen veroorzaken. Een minderheid is echter verantwoordelijk voor een meerderheid van de gevallen. De belangrijkste oorzaken zijn de bacteriën, zoals bv de Streptococcus pneumoniae (pneumokok), maar ook ‘atypische’ verwekkers, zoals bv Q koorts en legionella. Schimmels zijn een ongebruikelijke oorzaak van longinfecties en komen meestal voor bij mensen met immuunstoornissen zoals, patiënten die chemokuren (hebben) ondergaan, bij intraveneuze drugsgebruikers en AIDS patiënten.

Symptomen

Symptomen van een longontsteking zijn onder andere de volgende:

  • Kortademigheid
  • Hoesten, evt. ophoesten van groen of geel sputum
  • (Hoge) koorts
  • Pijn, verergerd door diep ademhalen en hoesten
  • Snelle, oppervlakkige ademhaling
  • Algeheel gevoel van ziek zijn

Diagnostiek

De diagnose wordt gesteld op geleide van de symptomen, klachten en lichamelijk onderzoek. Aanvullend worden bij bloedonderzoek verhoogde ontstekingswaarden gezien. Op een longfoto (thoraxfoto, X-thorax) is in het begin soms weinig tot niets te zien, echter na enkele dagen zal hier een ontsteking te zien zijn. Indien men het opgehoeste slijm microbiologisch onderzoekt (sputumkweek) kan hier soms de verwekker gevonden worden. Bij hele hoge koorts kan soms ook in het bloed (bloedkweek) de bacterie gevonden worden.