Wat is dysartrie?
Dysartrie betekent moeilijk kunnen articuleren. De spieren betrokken bij de spraak werken niet meer goed. Hierdoor kan iemand moeite hebben met verstaanbaar spreken. Hieronder leest u meer over dysartrie en vindt u adviezen om met deze spraakstoornis om te gaan.
Oorzaak
Dysartrie ontstaat door een aandoening van het zenuwstelsel (uw hersenen of zenuwbanen). Dit kan plotseling zijn, bijvoorbeeld bij een beroerte (CVA) of een ongeval (trauma). U kunt ook een aandoening hebben zoals de ziekte van Parkinson of MS, waardoor u na verloop van tijd steeds meer klachten met spreken krijgt. Er gaat dan iets mis met de kracht, snelheid of beweging van spieren betrokken bij articulatie, stemgeving, ademhaling en intonatie. Soms heeft u hierdoor ook last van speekselverlies of slikproblemen (dysfagie).
Kenmerken
De ernst en de kenmerken van de dysartrie kunnen bij iedereen anders zijn. Dit is afhankelijk van de onderliggende aandoening. U kunt de volgende problemen ervaren:
- Articulatie: onnauwkeurige of slappe spraak, woorden worden in elkaar geschoven.
- Ademhaling: onregelmatige ademhaling of ademtekort tijdens het spreken, met horten en stoten spreken.
- Stem: heesheid, schorheid, te zachte of te luide stem.
- Spreektempo: te langzaam of te snel.
- Resonantie: door de neus klinkende spraak (nasaliteit).
- Prosodie (intonatie): vlakke of monotone spraak, alles wordt op één toon gezegd, weinig klemtoon.
Behandeling
Het herstel van de spraak hangt af van de onderliggende oorzaak. Soms wordt de dysartrie langzaam erger. Soms herstelt de dysartrie weer volledig of gedeeltelijk. Logopedie kan hierbij helpen.
Een logopedist onderzoekt de verschillende kenmerken van uw spraakstoornis. Samen brengt u in kaart waar u het meest last van heeft. De logopedist helpt u met oefeningen om uw spraak, stem en ademhaling te verbeteren. Ook adviseert de logopedist uw naasten hoe zij u het best kunnen helpen met communiceren. Het doel is dat u beter verstaanbaar bent en dat anderen u beter begrijpen.
Soms is er geen verstaanbare spraak of geen verbetering meer mogelijk. Dan helpt de logopedist u om een communicatiehulpmiddel te leren gebruiken. Dit kan middels schrijven of typen zijn, een letterkaart, een app of een apparaat waarmee u kunt communiceren. Vaak wordt dit traject door een logopedist buiten het ziekenhuis voortgezet.
Omgaan met dysartrie
Wat kunt u zelf doen
- Spreek langzaam
- Overdrijf uw uitspraak. Maak grotere bewegingen met de mond
- Spreek alle let-ter-gre-pen uit. Hak woorden in stukjes en spreek elke letter uit
- Verdeel lange zinnen in korte stukjes. Haal na een paar woorden opnieuw adem.
- Als het spreken te veel moeite kost:
- Zeg alleen de belangrijkste woorden (telegramstijl: ‘Wanneer.. bezoek?’)
- Gebaren of wijs aan
- Schrijf het op
- Vraag uw gesprekspartner om ja/nee vragen te stellen
Advies voor uw gesprekspartner
- Laat de persoon met dysartrie uitspreken, tenzij anders afgesproken.
- Herhaal wat u wél heeft verstaan.
- Vraag de persoon het nog eens duidelijk en langzaam te zeggen, of in één woord.
- Soms helpt het als u het duidelijk en langzaam spreken voor doet.
- Stel ja/nee vragen wanneer u er niet uit komt (‘Gaat het over..?’).
- Zorg voor een rustige omgeving met weinig afleiding en omgevingsgeluid.
- Wanneer het na meerdere pogingen niet lukt, spreek dan af er later op terug te komen.
Contact
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen of ontstaan er na de behandeling onverhoopt problemen waarover u zich zorgen maakt, dan kunt u bellen naar Logopedie via 088 125 43 76 of stuur een e-mail naar logopedie@adrz.nl. Buiten werktijden kunt u bellen naar de Receptie van Adrz via 088 125 00 00.
Wilt u een afspraak maken, annuleren of verzetten? Neem dan contact op met de Afspraakcentrale via 088 125 00 00 of via het contactformulier.