Wat is een (voedings-)sonde
Een sonde is een dunne slang voor het toedienen van vloeibare voeding (sondevoeding) en of medicijnen. Een neusmaagsonde is een sonde die via de neus naar de maag gaat. Een duodenumsonde is een sonde die via de neus en de maag naar de dunne darm (duodenum) gaat.
Sondevoeding kan nodig zijn als eten en drinken (tijdelijk) niet mogelijk is. Naast het toedienen van de sondevoeding kan het ook zijn dat deze sonde geplaatst wordt voor het toedienen van medicijnen.
Voorbereiding thuis
Van tevoren melden
Het is belangrijk dat u ruim voordat het onderzoek plaatsvindt, contact op neemt met uw behandelend arts als u
- Bloedverdunners gebruikt; of u deze mag doorgebruiken, moet stoppen of moet aanpassen.
- Suikerziekte (diabetes) heeft en insuline gebruikt; of u de eenheden van insuline moet aanpassen of gestopt moet worden. Het is raadzaam om uw insulinepen mee naar het ziekenhuis te nemen.
- Een pacemaker of ICD hebt.
- Bekend bent met een allergie.
- Bekend bent bij een diëtist en of een thuiszorgorganisatie.
- Graag: naam, e-mailadres en telefoonnummer van uw diëtist en of thuiszorgorganisatie doorgeven aan uw behandelend arts zodat de juiste nazorg voor u geregeld kan worden.
Begeleiding naar huis
Regel tijdig voorafgaande aan de behandeling, iemand, die u naar huis kan brengen. Het kan zijn dat u voor het plaatsen van de sonde, een ontspannend/ rustgevend medicijn en een sterke pijnstiller (ook wel sedatie of roesje genoemd) krijgt. Hiervan kan u wat suffig en minder alert zijn. Daarom mag u de eerste 24 uur niet zelfstandig aan het verkeer deelnemen. Zie ook de patiëntfolder over sedatie.
Het kan zijn dat u meer aandacht heeft voor het wennen van de sonde, dan dat u goed oplet in het verkeer. Hierdoor zouden ongelukken kunnen ontstaan.
Dag van behandeling
Nuchter
Is het onderzoek vóór 13.00 uur gepland: dan mag u vanaf 00.00 uur niets meer eten of drinken.
Is het onderzoek ná 13.00 uur gepland: dan mag u voor 07.00 uur nog een beschuit belegd met jam en zonder boter, kop thee, koffie zonder melk of een glas heldere drank (geen alcohol) gebruiken.
Medicijnen
- Puffers (inhalator) voor de longen mag u doorgebruiken zoals u gewend ben. Neem ze eventueel mee naar het ziekenhuis.
- Medicijnen mag u tot twee uur voor het onderzoek nog innemen met een klein slokje water.
- Neem een actuele medicijnlijst mee tijdens het bezoek aan het ziekenhuis.
Opname
Als het plaatsen van de sonde met behulp van sedatie gaat, wordt u opgenomen op de zaal van de Scopie Behandel Afdeling (SBA). De verpleegkundige neemt nog enkele vragen met u door en legt u nog het een ander uit over de behandeling. In verband met de te geven medicijnen voor de sedatie en de sterke pijnstiller, wordt u aangesloten aan bewakingsapparatuur. Ook krijgt u een infuusnaald in uw onderarm/hand. Dit is om de sedatie en de sterke pijnstiller(roesje) te kunnen geven.
Behandeling
De behandeling gebeurt met een gastroscoop. Een gastroscoop is een dunne, soepele, buigzame en bestuurbare slang. Op de scoop zit een camera, die verbonden is met een monitor, zodat de arts precies kan zien op welke plaats de sonde ingebracht moet worden. De gastroscoop wordt via de neus of een enkele keer via de mond ingebracht. Het inbrengen van de gastroscoop kan een vervelend gevoel geven maar u kunt gewoon doorademen via de neus of de mond. Tijdens het inbrengen van de gastroscoop geeft de arts of verpleegkundige aan wat u moet doen. Het deel van de sonde dat via de neus naar buitenkomt, wordt aan uw neus en op uw wang vastgeplakt. Het plaatsen van de sonde duurt ongeveer vijftien minuten.
Nazorg
Als u een roesje hebt gekregen, kunt u nog even bijkomen op afd. SBA en als alle controles goed zijn mag u met begeleiding weer naar huis of als u opgenomen bent, gaat u weer terug naar uw afdeling.
Eén tot twee dagen na het plaatsen van de sonde kunt u de sonde nog voelen zitten in uw keel, met name tijdens het slikken en praten, maar dit went. Dit komt, omdat de sonde via uw strottenklepje dan heen en weer beweegt en dit is normaal.
De diëtist
De diëtist wordt of is ingeschakeld voor het opstellen van het voorschrift voor de sondevoeding. Als u al bekend bent bij een diëtist kunt u dit aangeven bij uw behandelend arts. De diëtist zal met u bespreken wat u nodig heeft aan sondevoeding en hoe u dit het beste kunt opbouwen. Tevens vraagt de diëtist de nodige materialen voor het geven van de sondevoeding aan bij uw zorgaanbieder. Levering zal plaats vinden bij u thuis door een facilitair bedrijf. Maar als de sonde binnen een paar dagen geregeld moet worden, kan het zijn dat nog niet alle spullen voor de sondevoeding bij u in huis zijn, voordat de sonde geplaatst wordt. Er wordt dan met u besproken wanneer u de nodige materialen kan verwachten. Het regelen en aanvragen van de sondevoeding duurt namelijk minstens een werkdag.
De thuiszorg
De thuiszorg kan ingeschakeld worden voor de zorg rondom de sondevoeding in uw thuissituatie. Mocht u al bekend zijn bij een thuiszorgorganisatie dan wordt die thuiszorgorganisatie op de hoogte gebracht om de zorg rondom de sondevoeding op zich te nemen. Als u niet bekend bent bij een thuiszorgorganisatie, wordt er een thuiszorgorganisatie vlak bij uw woonadres ingeschakeld. De thuisorganisatie zoekt dan contact met u.
Verzorgen van de sonde
Bij onderstaande verzorgingstips kunt u ook ondersteuning krijgen van de thuiszorgorganisatie.
- Dagelijks moet de sonde vier tot zes keer per dag door gespoten worden met 20 ml lauwwarm water.
- Als u de medicijnen via de sonde krijgt: overleg met uw arts of deze medicijnen fijn gemalen mogen worden. Soms moet er naar een ander medicijn uitgekeken worden. Voor en na elk medicijn moet de sonde doorgespoeld worden met 20 ml lauwwarm water.
- Vocht beperkend dieet? Overleg met uw arts over hoeveel ml vocht u per keer dan de sonde mag doorspuiten.
- De spuit, waarmee u de sonde doorspuit, moet om de twee à drie dagen vervangen worden. Spoel de spuit na elk gebruik om, haal hierbij de spuithuls en zuiger uit elkaar, droog ze af met een schone handdoek. Bewaar de spuit in een schoon afgesloten bakje in de koelkast.
- De spuit, die u gebruikt voor het toedienen van sondevoeding, moet u dagelijks vervangen. Na elke gebruik goed na spoelen, drogen en bewaren in een schoon afgesloten bakje in de koelkast.
- Om de twee tot drie dagen de pleisters op de neus/wang verwisselen. Zorg dat tijdens de pleisterwissel de sonde op zijn plaats blijft liggen. Zet een streepje op de sonde net onder de neus, zodat u zeker weet dat de sonde op de juiste plaats is gebleven.
- Controleer dagelijks of de sonde nog op de juiste plek ligt. Dit kan door te kijken of het streepje op de sonde niet verschoven is of dat de sonde nog op het juiste aantal centimeters net buiten de neus komt.
- Indien u een voedingssysteem gebruikt voor het toedienen van de sondevoeding, moet deze een keer per 24 uur verwisseld worden.
Verzorgen van uw mond
- Als u naast de sondevoeding niks kan of mag drinken of eten; poets uw tanden en tong tweemaal daags met een zachte borstel.
- Spoel uw mond geregeld met mondwater.
- Kauw af en toe op kauwgom of zuig op een zuurtje om de speekselafvloed te bevorderen.
- Droge lippen kunt u insmeren met lippenbalsem.
Complicaties
Verstopping van de sonde
Het kan zijn dat de sonde verstopt raakt. Doe dan het volgende:
Probeer met tenminste een 10 ml spuit gevuld met lauwwarm water de sonde pompend door te spuiten. Als dit niet gaat; laat het lauwwarm water 15 minuten in trekken en probeer hierna met een 10 ml of 20 ml spuit gevuld met lucht de sonde door te spuiten. Ziet u de verstopping zitten, dan kunt de sonde voorzichtig kneden om te kijken of de verstopping te verhelpen is.
Dit moet je niet doen:
- Gebruik geen (koolzuurhoudende) vloeistoffen als cola, fruitsappen etc. Deze laten de eiwitten in de voeding ‘uitvlokken’, waardoor de verstopping erger kan worden.
- Gebruik geen voerdraad om de sonde open te krijgen, deze kan door de wand van de sonde steken en het maag-darmkanaal beschadigen.
Sonde verplaatst ?
Bij twijfel of de sonde nog op zijn juiste plek ligt of dat de sonde opgekruld achter in de mond ligt: dan sondevoeding stoppen want anders kan de voeding in de longen terecht komen. Neem contact op, zie bij kop; contact.
Braken/misselijk/diarree of koorts?
Bij braken/diarree of koorts, bestaat de kans dat u te weinig vocht binnen krijgt. Als u begeleiding van de thuiszorg krijgt, kan deze u hier voorzien van advies. Heeft u geen thuiszorg, neem dan contact op.
Contact
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen of zijn er veranderingen in uw gezondheid opgetreden tussen het maken van de afspraak en het onderzoek, zoals het krijgen van een pacemaker of het starten met een bloedverdunner. Neem op werkdagen tussen 8.30 en 12.00 uur contact op met de Scopie Behandel Afdeling (SBA) via 088 125 52 50. Ontstaan er na het onderzoek onverhoopt problemen? Neem op werkdagen tussen 8.30-12.00 uur en 13.00-16.30 uur contact op met de Scopie Behandel Afdeling (SBA) via 088 125 52 50.
Als u de afdeling niet kunt bereiken kunt u bellen naar de Receptie van Adrz via 088 125 00 00.
Wilt u een afspraak annuleren of verzetten? Als de afspraak meer dan zeven dagen vooruit ligt. Neem dan contact op via het contactformulier. Deze wordt vaak dezelfde werkdag nog in behandeling genomen. Is de afspraak binnen zeven dagen? Bel dan op werkdagen tussen 8.30 en 12.00 uur en 13.00 en 16.30 uur naar de SBA via 088 125 5250. Annuleer minimaal 24 uur van tevoren, zodat we een andere patiënt kunnen helpen.
Informatie over uw afspraak
U wordt verwacht op:
Datum: ___________________________________________________Tijd:__________________________
Afdeling:________________________________________________________________________________
Locatie:_________________________________________________________________________________
De behandeling wordt gedaan door:____________________________________________________________