Wat zijn etalagebenen?

De arts heeft u verteld dat u etalagebenen heeft. Dit betekent dat de slagaders naar of in uw benen vernauwd zijn. Daardoor kan er minder bloed, en dus minder zuurstof, bij de spieren in uw benen komen. Wanneer u een eindje gelopen heeft, krijgt u door het zuurstoftekort een stekende pijn in uw been, die voelt als een soort kramp. Als u even stilstaat, gaat de pijn weer weg. De herkomst van de naam ‘etalagebenen’ heeft met dat rusten te maken. Als u in een winkelstraat loopt en u kunt door de pijn even niet lopen, is het net alsof u steeds even stopt om de etalages te bekijken. De medische term voor etalagebenen is ‘claudicatio intermittens’. Dit betekent letterlijk: ‘mank lopen met tussenpozen’.

Hoe ontstaan etalagebenen?

De slagaders naar of in uw benen zijn maar een paar millimeter in doorsnede. Als de gladde binnenwand op bepaalde plekken beschadigd is, hechten zich daaraan witte bloedcellen en vetachtige stoffen (waaronder cholesteroldeeltjes). Deze papachtige massa noemen we een plaque. Bij toename van een plaque raakt de slagader vernauwd. Dit is slagaderverkalking ofwel atherosclerose. Door slagaderverkalking kan er minder bloed door de slagader stromen. Bloed voert zuurstof aan naar de spieren om te kunnen bewegen en bloed voert de afvalstoffen van de spieren af. Hoe harder u zich inspant, hoe meer zuurstof en hoe meer bloed uw spieren nodig hebben. De afvalstoffen in de spieren veroorzaken pijn. Als er minder bloed in uw spieren komt, wordt het moeilijker om de afvalstoffen af te voeren. Daardoor wordt de pijn heviger. Als u in rust bent, merkt u vaak niets.

Als u etalagebenen heeft, is de kans groot dat de slagadervernauwing ook op andere plaatsen in het lichaam voorkomt. Daardoor heeft u een vergrote kans op andere hart- en vaatziekten, zoals een hartinfarct of een beroerte.

De kans op vernauwing van de slagaders kan worden verhoogd door:

  • hoge bloeddruk
  • verhoogd cholesterol, door te veel verzadigde vetten in de voeding
  • roken (ook meeroken)
  • diabetes mellitus (suikerziekte)
  • te weinig lichaamsbeweging
  • overgewicht

Al deze factoren kunnen slagaderverkalking bevorderen. Ook zaken waar u zelf geen invloed op heeft, zijn een risicofactor: erfelijkheid en uw leeftijd.

Klachten

Pijn bij het lopen is het belangrijkste verschijnsel van etalagebenen. De plaats waar de pijn optreedt, zegt iets over de plaats van de vernauwing in de bloedvaten. Voelt u tijdens het lopen (vooral) pijn in uw bilstreek en bovenbeen? Dan zit de vernauwing waarschijnlijk in uw buik of bekkenslagaders. Zit de pijn vooral in uw kuit en als u doorloopt ook in uw voet? Dan bevindt de vernauwing zich waarschijnlijk in de slagader van het dijbeen. Heeft u pijn in uw onderbeen en voet? Dan zit de vernauwing in uw onderbeen.

Behalve de kenmerkende pijn in uw benen kunt u ook de volgende verschijnselen hebben: koude voeten, verdwijnen van haargroei op voeten en tenen, verdikking van de teennagels (kalknagels), langzamere groei van de teennagels, een verminderd of verdwenen gevoel in de benen.

In een verder gevorderd stadium van de vaatvernauwing of zelfs afsluiting van de beenslagaders kan het tekort aan bloed in uw been ook klachten geven in rust, zonder dat de spieren actief zijn. Dan heeft u ’s nachts in bed pijn, de pijn wordt alleen minder als u uw been laat hangen of als u uit bed gaat. Ook kunnen wonden aan de benen slecht genezen of spontaan ontstaan.