Osteoporose betekent ‘poreuze botten’ en wordt ook wel aangeduid met de term botontkalking. Vanaf ongeveer 40 jaar verandert het evenwicht tussen opbouw en afbraak van het bot. Er wordt dan meer bot afgebroken dan opgebouwd, waardoor de botten ‘brozer’ worden.
Dit is een normaal verschijnsel bij het ouder worden. Pas als er bovenmatig veel botafbraak is heet dit osteoporose. Het bot is dan zo verzwakt dat het gemakkelijk kan breken. Osteoporose is geen vrouwenziekte. Hoewel het wel vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen, kunnen ook mannen deze aandoening krijgen.
Soms is osteoporose een gevolg van een bepaalde ziekte. Een voorbeeld hiervan is de botziekte osteogenesis imperfecta; mensen met deze ziekte krijgen op jonge leeftijd osteoporose. Verder kan osteoporose o.a. ontstaan bij reumatoïde artritis, diabetes mellitus (suikerziekte), hyperthyreoïdie (snel werkende schildklier), anorexia nervosa en bepaald medicijn gebruik. zoals Prednison. Deze vorm van osteoporose noemt men secundaire osteoporose, omdat de oorzaak buiten de botten zelf ligt.
Patiënten van 50 jaar en ouder die in ons ziekenhuis behandeld worden voor een botbreuk kunnen zich laten onderzoeken op osteoporose (botontkalking). Opsporing en behandeling van osteoporose kan de kans op een nieuwe botbreuk halveren. De osteoporose polikliniek is een samenwerkingsverband van internisten, chirurgen, orthopeden, reumatologen, fysiotherapeut en osteoporoseverpleegkundigen.
Verschijnselen van osteoporose
Bij osteoporose neemt de botdichtheid langzaam af. Dit geeft in het begin geen klachten. Maar naarmate de botten poreuzer worden kunnen de botten sneller breken. Bij een kleine belasting of door een val kan er al een botbreuk ontstaan. Vaak duurt het lang voordat het bot genezen is, zeker bij ouderen met osteoporose. Veel voorkomende breuken bij osteoporose zijn heup-, pols- bovenarm-, en wervelfracturen.
Risicofactoren voor osteoporose:
- erfelijkheid;
- weinig lichaamsbeweging;
- hormonale invloeden; late menstruatie/vroege overgang;
- weinig inname van calcium en vitamine D;
- gebrek aan zonlicht;
- roken;
- dagelijks gebruik van meer dan twee alcoholconsumpties;
- bepaalde ziekten;
- bepaalde medicatie.
De diagnose stellen van osteoporose
De diagnose wordt gesteld door middel van een botmeting, waarbij de botmassa wordt onderzocht. In medische termen wordt een botdichtheidsmeting een DEXA (Dual Energy X-ray Absorbtiometrie) genoemd. Dit is een veilig en pijnloos onderzoek waarbij weinig röntgenstraling vrijkomt. Het onderzoek vindt plaats op de röntgenafdeling Goes. Voor dit onderzoek zijn geen speciale voorbereidingen nodig. U mag voorafgaande aan het onderzoek normaal eten en drinken. Als u medicatie tegen botontkalking gebruikt, stopt u één dag voor het onderzoek en op de dag van het onderzoek met innemen. Deze medicatie kan de meting beïnvloeden. U neemt plaats op de onderzoektafel, vervolgens wordt het speciale röntgenapparaat wordt boven de te meten lichaamsdelen geplaatst. Het onderzoek duurt ongeveer 20 minuten. Aangezien de resultaten eerst moeten worden beoordeeld is het niet mogelijk om direct een uitslag te krijgen. U wordt hierover gebeld (dit kan met een anoniem nummer zijn) óf u krijgt een schriftelijke oproep voor de osteoporosepoli.
Behandeling van osteoporose
Osteoporose is een aandoening die vooralsnog niet te genezen, maar wel te behandelen is. Een onderdeel van de behandeling is voorlichting over osteoporose. Naast het aanpassen van leef – en eetgewoonten kunnen er medicijnen nodig zijn om osteoporose te behandelen. Er zijn veel verschillende soorten medicijnen tegen osteoporose. Over de werking en gebruikswijze hiervan krijgt u informatie bij de osteoporoseverpleegkundige.
Het osteoporosespreekuur
Het osteoporosespreekuur is er voor alle mensen met osteoporose die worden behandeld door een van de specialisten in het ziekenhuis. Tevens kunnen patiënten worden doorverwezen via de huisarts. U krijgt de uitslag van de DEXA-scan altijd te horen van een specialist. Deze zal, indien nodig, een behandelingsvoorstel doen. De osteoporoseverpleegkundige is een verpleegkundige, die zich heeft gespecialiseerd in de zorg rondom osteoporose. Zij geeft voorlichting, biedt begeleiding en praktische hulp aan mensen met osteoporose. Zij heeft contact met personen en instanties waarmee u te maken kunt krijgen, zoals artsen, diëtisten of andere behandelaars. Zonodig wordt u gezien door een fysiotherapeut i.v.m. valrisicoscreening.